ИСТИНА

Η εισήγηση είναι αφιερωμένη στα Δαρνακοχώρια των νομού Σερρών (Εμμανουήλ Παπάς, Άγιο Πνεύμα, Πεντάπολη, Χρυσό, Νέο Σούλι) και βασίζεται στα υλικά που μαζεύτηκαν κατά την διάρκεια των επιτόπιων ερευνών του Τμήματος Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ το 2015-­‐2016. Η έρευνα είχε σκοπό την μελέτη του παραδοσιακού πολιτισμού των Δαρνακοχωρίων σε Βαλκανικό πλαίσιο και τα υλικά συγκεντρώθηκαν με βάση το Εθνογλωσσολογικό ερωτηματολόγιο για την μελέτη των χωρών των Βαλκανίων της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών. στην παρουσίαση θα επικεντρωθούμε στα θέματα των μυθολογικών παραδόσεων. Για τις βασικά λεξήματα και δοξασίες έχουμε μαζέψει ένα διαλεκτολογικό λεξιλόγιο της λαϊκής μυθολογικής ορολογίας και έχουμε συντάξει μερικούς εθνολωσσολογικούς χάρτες (π.χ. για τις έννοιες «νεράιδα», «στοιχειό», «μόρα», «φαντάσματα», «λάμια» κ.α.), τους οποίους θα παρουσιάσουμε στην εισήγηση. Η διανομή των λεξημάτων με θέμα την λαϊκή μυθολογία των πέντε χωριών που έχουν μελετηθεί, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, επειδή για τα ίδια ακριβώς μυθολογικά πρόσωπα με πανομοιότυπα χαρακτηριστικά (εμφάνιση, χρόνος και χώρος, λειτουργίες) στα Δαρνακοχώρια χρησιμοποιούνται εντελώς διαφορετικά λεξήματα (π.χ. καλότκες, διάβες, τυμπανούδια, νεράιδες) και τα ισόγλωσσα συμπίπτουν ακριβώς με τα σύνορα των χωριών. Πολλές φορές οι τοπικές ονομασίες μυθολογικών όντων ενός χωριού είναι εντελώς άγνωστες στο διπλανό χωριό, το οποίο απέχει μόλις 3-­‐5 χιλιόμετρα από το προηγούμενο. Η ιδιαιτερότητα αυτή μπορεί να εξηγηθεί, κατά τη γνώμη μας, από την ιδιαιτερότητα της ίδιας λαϊκής μυθολογίας ως κλειστού συστήματος, που δεν προσφέρει θέματα για καθημερινές συζητήσεις, κατά την διάρκεια των οποίων γίνεται συνήθως η ανταλλαγή του τοπικού λεξιλογίου. Τέλος, το μυθολογικό λεξιλόγιο, όπως και οι παραδόσεις, θα εξεταστούν σε σύγκριση με τα αντίστοιχα φαινόμενα των άλλων χωρών των Βαλκανίων και πιο συγκεκριμένα της γειτονικής Βουλγαρίας.